همگرایی و هماهنگی بین ظرفیتهای پژوهشی کشور، اعم از تجهیزات آزمایشگاهی، نیروی انسانی، فضاهای کالبدی، اطلاعات علمی و یافته های پژوهشی، در دانشگاهها، پژوهشگاهها، مراکز تحقیقاتی، دستگاههای اجرائی و بخشهای عمومی و خصوصی، باعث استفاده صحیح و بهینه از این ظرفیت ها شده است.در حوزه خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی نیز، ایجاد یک شبکه قوی آزمایشگاهی و کارگاهی، به نحوی که بتواند با ایجاد هماهنگی بین ظرفیت های آزمایشگاهی، به پژوهشگران خدمات مطلوبی را ارائه کند، اولویتی اساسی در مسیر توسعه علم و فناوری محسوب می شود.
طرح شبکه آزمایشگاه ها و کارگاه های علمی و تحقیقاتی ایران(شاعا) در سال 1382 توسط آقای دکتر محمد صادق علیائی، عضو هیات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به معاون محترم پژوهش و فناوری وقت پیشنهاد و شروع به فعالیت آزمایشی نمود و درسال 1388 مورد تصویب نهایی وزارت علوم قرارگرفت و توسط وزیر محترم وقت به انضمام نظام نامه مصوب آن جهت اجرا به دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و فناوری ابلاغ گردید. متعاقب آن، سامانه شبکه آزمایشگاه های علمی ایران طراحی و در سال 1392 ، با حضور وزیر محترم وقت عتف در هفته پژوهش و فناوری رونمایی شد. بدین ترتیب، با همکاری دانشگاهها، پژوهشگاهها، پارکهای علم و فناوری و شرکتهای دولتی و خصوصی مرتبط، شبکه آزمایشگاهی قدرتمندی ایجاد شد که قابلیت ارائه خدمات لازم به طیف وسیعی از متقاضیان را دارد. و در حال حاضر این شبکه با شرح خدماتی که ذیلاً به آن اشاره می شود مورد استفاده در دانشگاه ها، مراکز پژوهش و فناوری و مراکز تحقیقاتی( دولتی و غیر دولتی) و محققین کشور قرار گرفته است.
مأموریت و برنامه های شاعا:
مأموریت اصلی شاعا شناسایی، شبکه‌سازی و به‌اشتراک‌گذاری تجهیزات، توانمندی‌ها و ظرفیتهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آزمایشگاه‌های تحقیقاتی کل کشور است، به نحوی که خدمات آنها در قالب شبکههای یکپارچه ملی، منطقه‌ای و یا استانی، با کیفیت مناسب، درکوتاه‌ترین زمان و با کم‌ترین هزینه ممکن دردسترس اعضای هیأت علمی، محققان و متخصصان کشور قرارگیرد. بدین منظور، اهم برنامه های شاعا عبارتند از:
- تهیه شناسنامه و ایجاد بانک اطلاعاتی آزمایشگاه‌ها و فضاهای کالبدی آنها (اعم از نیروی انسانی متخصص، امکانات، تجهیزات و ...)
- بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌ها، منابع و توانمندی‌های آزمایشگاهی و بهره‌برداری بهینه اقتصادی از آنها
- فراهم آوردن امکان ارزیابی آزمایشگاه‌های شبکه و رتبه‌بندی آنها (رتبه‌بندی درون‌شبکهای) به منظور توسعه متوازن
- تلاش برای استاندارد نمودن فعالیتهای آزمایشگاهی در سطح ملی و بینالمللی و همکاری با دستگاههای استانداردسازی ملی و بین المللی
- تجهیز و تکمیل آزمایشگاه‌های موجود و زنجیره‌های ناقص آزمایشگاهی
- توجه جامع به تمامی مؤلفه‌های زیرساخت آزمایشگاهی از جمله مواد مصرفی، تجهیزات، نیروی انسانی توانمند، دانش فنی، نرم‌افزار و مدیریت
- ایجاد امکان دسترسی آسان کلیه متخصصان به خدمات آزمایشگاهی
- توسعه همگام زیرساخت آزمایشگاهی، به موازات توسعه فناوری مرتبط در کشور
- پوشش خدمات آزمایشگاهی در تمام مراحل، از پژوهش تا تولید
- توجه ویژه به ساخت تجهیزات توسط دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور
- جلوگیری از سرمایه‌گذاری‌های موازی و غیربهره‌ور
- اولویت‌دادن به استفاده بهینه، تکمیل و ارتقاء ظرفیتهای موجود نسبت به خرید تجهیزات
- ایجاد همکاری‌های بینالمللی در زمینه خدمات آزمایشگاهی
- فراهم آوردن امکان استفاده متقابل آزمایشگاه‌های عضو شبکه از امکانات یکدیگر و حداکثرسازی بهره‌برداری از منابع و توانمندی‌های علمی(سخت‌افزاری و نرم‌افزاری)
- نهادینه کردن فرهنگ به اشتراک‌گذاری منابع و توانمندی‌های علمی و آزمایشگاهی (سخت‌افزاری و نرم‌افزاری)
- تشویق استادان، پژوهشگران و صاحب‌نظران به مشارکت در پروژههای تحقیقاتی
- جلوگیری ازخریدهای غیرضروری و تکراری و در نتیجه کاهش هزینههای تحقیق و توسعه
- افزایش توان خرید تجهیزات گران‌قیمت و پیچیده از طریق سرمایه‌گذاری مشترک
- ایجاد امکان ارائه خدمات مطلوب‌تر به متقاضیان و پژوهشگران (اعم از دولتی و خصوصی)
- ایجاد امکان ارتباط بهتر بین مراکز علمی، صنعتی و تولیدی
- زمینه‌سازی برای انجام پژوهشهای مشترک در سطح سازمانی، منطقه‌ای، ملی و بینالمللی